
ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου είναι αφιερωμένη στον πολιούχο Άγιο της και καταλαμβάνει εξέχουσα θέση ανάμεσα σε όλες τις εκκλησίες σε αυτή την πόλη. Η Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου διαθέτει πλούσια ιστορία. Αρχικά χτίστηκε το 313 μ.Χ. επάνω σε ένα αρχαίο ρωμαϊκό λουτρό σαν ένα μικρό παρεκκλήσι. Τον 5ο αιώνα ο Επίσκοπος Λεόντιος την ανακατασκεύασε σε μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική. Αυτός ο ναός κάηκε κάπου μεταξύ το 626 μ.Χ. και 634 μ.Χ. Όταν κατασκευάστηκε ξανά, πήρε άλλη μορφή με πεντάκλιτη βασιλική, αλλά το 1493 οι Τούρκοι κατακτητές την μετέτρεψαν σε τζαμί! Το 1912 επέστρεψε στους χριστιανούς αλλά η μεγάλη πυρκαγιά το 1917 την κατέστρεψε ολοσχερώς. Επανέλαβε την λειτουργία της το 1949. Ο ναός βρίσκεται πάνω από τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς και είναι μια βασιλική με πέντε κλίτη, ένα εγκάρσιο κλίτος και νάρθηκα. Διαθέτει κρύπτη που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το εγκάρσιο κλίτος και το ιερό. Διαθέτει κατακόμβες κάτω από το έδαφος, μεταξύ των οποίων είναι και η αίθουσα των φυλακών του Αγίου Δημητρίου. Ο ναός διαθέτει μουσείο και τρία παρεκκλήσια στην μια πλευρά του.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ: Ο ναός βρίσκεται στην καρδιά της Θεσσαλονίκης και είναι αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, όπως και η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.. Χτίστηκε πάνω στα ερείπια μιας παλαιότερης γιγαντιαίας βασιλικής (που καταστράφηκε κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ). Η εκκλησία κτίσθηκε για να θυμίζει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης. Το κτίσιμο της άρχισε τον 7ο αιώνα μ.Χ. αλλά κατά την διάρκεια των ετών που κατασκευαζόταν πραγματοποιήθηκαν πολλές τροποποιήσεις και προσθήκες. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αυτή η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί αλλά καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1890 για να επαναλειτουργήσει το 1913. Ο επισκέπτης της Αγίας Σοφίας θα μπορέσει να αντιληφθεί την ύπαρξη εντυπωσιακών σκαλιστών εικόνων και διακοσμήσεων οι οποίες διατηρούνται από τον 8ο, 9ο και 11ο αιώνα.
ΜΟΝΗ ΒΛΑΤΑΔΩΝ: Η Μονή βρίσκεται στην περιοχή της Άνω Πόλης. Τα αδέρφια Δωρόθεος και Μάρκος Βλαττής, ήταν τα πρόσωπα που ίδρυσαν το Μοναστήρι το 1360. Είναι εκπληκτικό το πώς το κτίριο και ιδιαίτερα το καθολικό διατηρεί τα χαρακτηριστικά του αρχικού κτιρίου, παρά τις πολλές επισκευές και αποκαταστάσεις. Οι μοναδικές εσωτερικές τοιχογραφίες είναι ένα τέλειο παράδειγμα της τεχνοτροπίας του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα. Διοικητικά ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το σημείο ενδείκνυται να το προσεγγίσετε επίσης και για την αξιοσημείωτη είναι η θέα που προσφέρει η περιοχή.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΟΣΙΟΥ ΔΑΥΙΔ (ΜΟΝΗ ΛΑΤΟΜΟΥ): Κτισμένος τον 5ο αιώνα ως Καθολικό της Μονής του Σωτήρος Χριστού του Λατόμου, ο ιερός αυτός ναός βρίσκεται στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, κοντά στη Μονή Βλατάδων. Η μονή Λατόμου χαρακτηρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα μνημεία, λόγω του μοναδικού παλαιοχριστιανικού ψηφιδωτού διακόσμου και των βυζαντινών τοιχογραφιών που κοσμούν τον ναό. Με την άλωση της Θεσσαλονίκης, το 1430, μετατράπηκε σε τζαμί και στις αρχές του 20ου αιώνα όταν επανήλθε στη χριστιανική λατρεία, του αποδόθηκε επίσης η ονομασία Όσιος Δαβίδ, για να τιμηθεί ο σημαντικός ασκητής άγιος της Θεσσαλονίκης. Η προσωνυμία του «Λατόμου» οφείλεται στα λατομεία που υπήρχαν στην περιοχή.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ: Ο ιερός ναός των Αγίων Αποστόλων βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία, κοντά στην αρχή της οδού Αγίου Δημητρίου, δίπλα στα δυτικά τείχη της πόλης. Το μνημείο αρχιτεκτονικά και μορφολογικά αποτελεί για τη Θεσσαλονίκη το σημαντικότερο δείγμα της τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων (1261-1453),.Εξέχουσας σημασίας είναι επίσης τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες του. Το μνημείο ακολουθεί, όπως και τα άλλα βυζαντινά μνημεία της πόλης, την καλλιτεχνική παράδοση της Κωνσταντινούπολης. Ο ναός των Αγίων Αποστόλων αποτελούσε Καθολικό μεγάλης Μονής, από την οποία σώζονται το πρόπυλο και η κινστέρνα (δεξαμενή). Η επωνυμία Άγιοι Απόστολοι, είναι μεταγενέστερη και οφείλεται στην παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο ναός καλυπτόταν με δώδεκα θόλους, που συμβόλιζαν τους Αποστόλους. Αρχικά ήταν αφιερωμένος στην Παναγία, όπως μαρτυρά και ο ευρύς κύκλος θεμάτων των τοιχογραφιών που απεικονίζουν σκηνές από τον Βίο της Παναγίας.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΑΛΚΕΩΝ: Βυζαντινός ναός, χτισμένος το 1028,με τρεις τρούλους και σωζόμενες τοιχογραφίες, αφιερωμένος στην Παναγία. Μετασκευάστηκε τον 14ο αιώνα. Η ονομασία «Παναγία των Χαλκέων» οφείλεται στα εργαστήρια επεξεργασίας χαλκού, τα «χαλκοπρατεία» που βρίσκονται από τα μεσαιωνικά χρόνια απέναντι από τον ναό μέχρι σήμερα. Η Παναγία Χαλκέων είναι η προστάτης των χαλκουργών. Πρόκειται για μια διαχρονική εκκλησία σταυροειδούς τύπου, με τρίκογχο ιερό στα ανατολικά και νάρθηκα στη δυτική πλευρά. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί για να μετατραπεί σε εκκλησία και πάλι μετά το 1912, με την απελευθέρωση της πόλης.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΥ: Είναι μια εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Παναγία και αυτό σημαίνει ότι δεν έγινε από ανθρώπινο χέρι. Στο γεγονός αυτό οφείλει το όνομα της. Η Αχειροποίητος αναφέρεται στις γραπτές πηγές ως ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου της Αχειροποίητου και μάλιστα ως ο μεγάλος ναός της Θεοτόκου. Η επωνυμία Αχειροποίητος εμφανίζεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1320 και σχετίζεται με τη λατρευτική εικόνα της Παναγίας που υπήρχε στην εκκλησία. Η εκκλησία χτίστηκε πάνω σε ερείπια ρωμαϊκών λουτρών κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ: Ο ναός του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στη ΒΔ περιοχή της άνω πόλης της Θεσσαλονίκης στην οδό Ολυμπιάδος, σε μικρή απόσταση από τη βασιλική του Αγίου Δημητρίου. Ο ναός του Προφήτη Ηλία αποτελεί σημαντικό μνημείο της Θεσσαλονίκης διότι είναι ο μοναδικός στη Θεσσαλονίκη της τεχνικής που είχε υιοθετηθεί στην ναοδομίας της Βασιλείας των Παλαιολόγων. Ο αρχιτεκτονικός του τύπος, τετρακιόνιος σταυροειδής είναι γνωστός και ως αθωνικός ή αγιορείτικος αφού χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για καθολικά μονών.
ΑΓΙΟΥ ΠΑΙΣΙΟΥ - ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΠΠΑΔΟΚΟΥ: Η γυναικεία Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης. Η Σουρωτή βρίσκεται 28 περίπου χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη, όχι μακριά από τον κεντρικό δρόμο που συνδέει την πόλη με την πρωτεύουσα της Χαλκιδικής, τον Πολύγυρο. Η Ιερά Μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και στον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη. Στην Μονή υπάρχουν τα Λείψανα του Αγίου Αρσενίου του Καππαδόκη. που βρίσκονται στο καθολικό της όπως και ο τάφος του Αγίου Παϊσίου. Οι μοναχές της Μονής είχαν καθοδηγητή τον Γέροντα Παΐσιο. Ο Όσιος Γέροντας Παΐσιος κοιμήθηκε στις 12 Ιουλίου 1994 και ενταφιάστηκε δίπλα από το ναό του Αγίου Αρσενίου. Έκτοτε, κάθε χρόνο στις 11 προς 12 Ιουλίου, στην επέτειο κοιμήσεως του Γέροντος, τελείται αγρυπνία στο Ιερό Ησυχαστήριο, με συμμετοχή χιλιάδων πιστών τόσο από την Ελλάδα, όσο και από το εξωτερικό.
ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ: Ένα σημείο αναφοράς του υπόγειου δικτύου κατακομβών και στοών της Θεσσαλονίκης είναι η κατακόμβη – Βαπτιστήριο, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου! Βρίσκεται νοτιοανατολικά της Αγίας Σοφίας στις αρχές του πεζοδρόμου της οδού Ικτίνου. Η ιστορική του σημασία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, εάν θεωρηθεί πως σχετίζεται με την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγίας Σοφίας. Στον αύλειο χώρο του Αγίου Ιωάννη, σώζεται νυμφαίο ρωμαϊκών χρόνων. Το μέγεθος και η φροντισμένη κατασκευή του δηλώνουν ότι πιθανότητα πρόκειται για δημόσιες θέρμες